“Sağlıklı uyku uyumadan sağlıklı yaşamak mümkün değil”

Yavuz, sağlıklı uykunun oldukça önemli olduğunun altını çizerek, “Sağlıklı uyku uyumadan sağlıklı yaşamak mümkün değil” dedi.

Vatandaşları uyku rahatsızlıklarına yönelik bilinçlendirme amacıyla Çerkezköy Özel Optimed Hastanesi ve Çerkezköy Medikal iş birliğinde düzenlenen seminerde; uyku, horlama, uyku apnesinin doğurduğu sosyal sorunlar hakkında bilgi verildi. 

“UYKU HASTALIKLARI BİLİMİ OLUŞTU”

Uykunun hayatımızın yaklaşık 3’te 1’ini oluşturduğunu kaydeden Yavuz, “Uyku, vücudumuzun çok önemli ihtiyaçlarından biri. Tüm dünyada da uyku ile ilgili duruşlar, düzenlemeler var. Uyku ile ilgili bir bilim dalı da oluştu. Uyku Hastalıkları Bilimi oluştu. Uyku Hastalıkları Bilimi, uyanıklık ve uyku gibi farklı iki şuur durumunun birbirini etkileyen hastalıklarının tanı ve tedavisi ile uğraşıyor. Uykunun kendisine ait bozukluklar, uykuda ortaya çıkıp uyanıklık fonksiyonlarının bozulmasına sebep olan hastalıklar, uyanıklıkta ortaya çıkıp uykuyu etkileyen hastalıklar bu bilim dalı tarafından inceleniyor” dedi. 

“DAHA DETAYLI BİLGİLERE ULAŞMAK MÜMKÜN OLDU” 

Türkiye’de uyku tıbbı çalışmalarının Dr. İsmet Karacan’ın öğrencileri tarafından 1980’li yıllarda başlatıldığını kaydeden Yavuz, uykunun tanımını; “Uyku, kişinin ses, ışık, temas, koku gibi uygun bir uyaranlar uyandırılabileceği ya da yeterli süre tamamlandığında kendiliğinden sona eren bir bilinçsizlik durumudur” şeklinde yaptı. Hayatımızın yaklaşık üçte birinin uykuda geçtiğini kaydeden Yavuz, “Her gün aynı saatlerde yeterli süre uyumamız gerekiyor. Uykunun sırları son yüzyılda ancak çözülebildi. Uyku laboratuvarlarında uykunun kayıt edilebilmesi ile uykunun yapısı, fonksiyonları ve bozuklukları tespit edildi ve böylece her geçen gün daha detaylı bilgilere ulaşmak mümkün oldu” dedi. 

“REM EVRESİ ADI VERİLİYOR”

Sağlıklı bir uykunun kendi içerisinde belirli bir düzeni ve mimari bulunduğunu da kaydeden Yavuz, “Yeni doğan bir bebekten ileri yaştaki bir erişkine kadar geçen süreçte, bu uyku mimarisinde bedenin ihtiyaçlarına uygun olarak değişiklikler olmaktadır. Sağlıklı bir erişkinde uyku mimarisi geceden sabaha kadar 4-6 kez tekrarlanan uyku sikluslarından oluşuyor. Her siklus yaklaşık 90-120 dakika arası sürüyor” ifadelerini kullandı. Uykunun belirli dönemlerinde hızlı göz hareketlerinin oluştuğu evreler olduğunu da kaydeden Yavuz, “Bu evrelere, İngilizce hızlı göz hareketi (Rapid Eye Moment) kelimelerinin baş harflerinden oluşan REM Evresi adı veriliyor. REM dışındaki evrelere ise NonREM evreleri adı veriliyor. NonREM kendi içerisinde 3 evreye ayrılıyor. NonREM ‘in yapısı farklı, REM’in yapısı farklıdır. Uykumuzun yaklaşık yüzde 75’i NonREM, yüzde 25’i ise REM evresidir. NonREM; yorgun olan, hasar görmüş olan, vücudumuzun onarım, tamir ve bakımının yapılmış olduğu evredir. Proteinlerin salgılandığı bölümdür, vücudun savunma sisteminin güçlendirildiği bölümdür. Bağışıklık sisteminin güçlendirildiği bir bölümdür” şeklinde konuştu.

“UYKU, AKTİF BİR SÜREÇ” 

 Yavuz, “Eğer aktif olarak çalışan bir kişi, derin bir uyku uyumazsa vücuttaki hasarlı organlar onarılamaz. Uyku, dinlendiğimiz bir bölüm değil gün içerisinde yaşarken hırpalanmış, hasar görmüş vücudumuzun onarımının, bakımının yapıldığı bir süreç. Uyku, pasif bir süreç değil, aktif bir süreç. REM evresi ise zihinsel faaliyetlerin canlandırıldığı, oradaki hasarların onarıldığı, hafızanın güçlendirildiği, beynin gelişiminin sağlandığı bir evre. Gün içerisinde yaşadığımız olaylar ancak ve ancak REM uykusunda beyne kaydedilir. Gün içerisinde birçok olayı yaşıyoruz. Gece düzgün uyumazsak, REM uykusunu uyumazsak, o bilgiler kaybolur gider” ifadelerini kullandı. 

“UYKUYU ERTELEMEMELİYİZ”

“Yeterli sürede uyumamız gerekiyor”, “Uyku olmazsa olmazdır. Uykunun kendine ait bir yapısı vardır. Her bir uyku bölümünün de görevleri, fonksiyonları farklıdır. Uykuyu ertelememeliyiz. Sağlıklı genç bir erişkin, ışıklar kapatıldıktan 10-20 dakika sonra uyuyabilir. Sonrasında 5-6 evreden oluşan uyku dönemleri gece boyunca devam eder. Uyumazsak, uyku eksik kalırsa; halsizlik, yorgunluk, baş ağrısı, baş dönmesi, dengesizlik, bulantı, ağrıya karşı dayanıklılıkta azalma, koordinasyonsuzluk, sinirlilik, hoşgörüde azalma, konsantrasyon bozukluğu, gün içi uyuklamalar gibi şikayetler olur. Uyku eksik kalırsa karşımıza çıkacak şikayetler bunlar” ifadelerini kullandı.  

“EN ÇOK VİŞNEDE VAR” 

Uyku eksik kaldığında iştah ve kilo artışı olduğunu kaydeden Yavuz, “Daha çabuk yaşlanma belirtileri ortaya çıkar. Kalp hastalığı olur. Unutkanlık, davranış değişikliği ve bunamalar ortaya çıkar. Kanser görülme oranı artar. Dikkat eksikliği olur. İş ve trafik kazalarına yatkınlık ortaya çıkar” dedi. Bazı gıdaların uyku için avantaj olduğunu da sözlerine ekleyen Nurdoğan Yavuz, “Uykunun içerisindeki hormonlardan biri melatonindir. Uykunun derinliğini, kalitesini düzenleyen hormondur. REM uykusunu öne çeker ve REM uykusunu artırır. Bu hormon birçok bitkide var ama en çok vişnede var” dedi. Yavuz, seminerin devamında katılımcıların uyku ve uyku hastalıkları ile ilgili sorularını yanıtladı. 

Haber / Buse AKIN