Trakya'daki il, ilçe ve beldelerimizi tanıyalım...

Lüleburgaz'ın satır köftesiyle ünlü beldesi Ahmetbey

GÜNDEM 21.03.2015 18:24:00 0
Trakya

Bugün de satır köftesiyle ünlü olan Lüleburgaz’a bağlı Ahmetbey beldesini tanıtıyoruz. Ahmetbey  çok eski devirlere uzanan bir yerleşim yeridir. Çevresinde Traklara ait M.Ö. VI. Yüzyıldan kalma Tümülüsler (Trak kral veya kabile şefi mezarları) bulunmaktadır.Günümüzde beldenin bulunduğu yerde, antik çağda Klaros isimli bir yerleşim yeri kurulmuştur. M.S. III. Yüzyılda şimdiki Lüleburgaz’da Piskoposluk Merkezi kurulduğunda Klaros’ta buranın tahıl ambarı durumundaydı. Bütün Trakya gibi XIV. Yüzyılda Osmanlı hakimiyetine giren bu yerleşim yeri Ahmed Bey adlı, muhtemelen bir Osmanlı Akıncısı olan kişinin adıyla anılmaya başlandı. Bu dönemde kasabanın Müslümanlarla meskün hale geldiği anlaşılmaktadır. XVII. Yüzyıl ortalarında Ahmetbey Kasabası’na gelen ünlü seyyah Evliya Çelebi, burayı bağlık bahçelik ve bir bahçesi bulunan 200 hanelik bir Müslüman köyü olarak anlatmaktadır. Evliya Çelebi’den sonra iki yüzyıl içinde Ahmetbey’in nüfus yapısı çok değişmiştir. Bu iki yüz yıl içinde Müslümanlar burayı terk etmiş ve Hristiyan nüfus yerleştirilmiştir. 

GİRAY HANINDA AHMETBEY’DE YAŞADIKLARINA İAT İZLER VAR

Ahmetbey Kasabası ile ilgili olarak önemli ve ilginç bir bilgi ise 1811’de Kırım Hanedanı Devlet Giray Sultanına ait bir çiftlik bulunmaktaydı. “Selatin-i Cengiziye’den Devlet Giray Sultanı’nın Bergos kazasına tabi Ahmedbey çiftliğinden sabıkından ziyade ağnam.” (3) Ne yazık ki günümüzde Devlet Giray Han’ın çiftliğine ve burada yaşadıklarına ait bir iz kalmamıştır. Oysaki yakın köylerde Giray Hanlara ait izler mevcuttur. 

Ahmetbey ile ilgili farklı bir bilgi ise köyde XIX. Yüzyılda Hoca Kerameddin Vakfı arazileri bulunmaktaydı. (4) Başbakanlık Osmanlı Arşivlerindeki köye ait 1846 yılı Temettuat Defterine göre Ahmetbey Halkının tamamı Hristiyandır. O yıllarda köy halkı sadece Rumlardan değil, Bulgarlardan da oluşmaktaydı. (5) Ahmetbey Kasabası ile ilgili yine önemli bir bilgi ise, köyde XIX. Yüzyıl Ortalarında Hagios Yeorgios (Aya Yorgi) adında büyük bir kilise bulunmaktaydı. Tarihi eskilere dayanan bu kilise 1836-37 yıllarında tadilat görmüştür. Ulaştığımız kaynaklara göre aradan 50 yıl sonra 1886 yılında Ahmetbey Aya Yorgi Kilisesi tekrardan tadilat geçirmiştir.

 AHMETBEY 93 HARBİNDE RUS İŞGALİNE UĞRADI

Ahmetbey’deki son Hristiyan olan Rumlar 1922 yılında mübadele ile köyden ayrılınca Aya Yorgi Kilisesi uzun yıllar kullanılmamış, 1940’lı yıllarda ise yıktırılıp yerine köy camii yapılmıştır. Tüm Trakya’da olduğu gibi 93 Harbi olarak bilinen 1877-78 Osmanlı-Rus Harbinde köy işgal edilmiştir. Osmanlı tekrar buraları geri aldığında, 1878’den sonra gelen muhacirlerle köyde uzun yıllardan sonra köyde tekrar Müslüman nüfus yerleşmeye başlamıştır. Köydeki Gacal diye nitelendirilenler 93 Harbi’nden sonra sonra gelenlerdir. Kısaca bu tarihten itibaren 1922 yılına kadar köyde Rumlar-Bulgarlar ve Türkler beraber yaşamışlardır. 

BULGAR İŞGALİNEDE UĞRADI

1912 Balkan Savaşı’nda yenilgiye uğrayan ordumuz Çatalca’ya kadar geri çekildiğinde bu seferde Ahmetbey 8 Ay kadar Bulgar İşgaline maruz kalmıştır. Ne yazık ki bu 8 ay boyunca 1878’den sonra Ahmetbey’e yerleşen Türklere işgalci Bulgar askerleri unutulmayan baskı ve zulümler yapmıştır. Daha sonra Osmanlı 1913’te Ahmetbey’i geri aldıktan sonra ikinci kez tekrar Müslüman muhacirler köye yerleştirilmiştir. Bu sırada geri çekilen Bulgar Ordusu ile köyde yaşayan Bulgar halkta köyü terk etmiştir. 

BULGARLARDAN SONRA YUNAN İŞGALİNE UĞRADI

Aradan 7 yıl sonra ise köy bu seferde Yunan işgaline maruz kalmış, 1920-22 yılları arasındaki 2 yıl boyunca köyün Türk halkı işgalci Yunan ordusu tarafından baskı görmüştür. 8 Kasım 1922’de köy Türk ordusu tarafından geri alınmış, köyde kalan son Rum halkı ise 1924’teki mübadeleyi beklemeden köyü terk etmiştir. Cumhuriyet dönemi ile beraber 1930, 1951, 1978, ve 1989’da gelen muhacirler Ahmetbey’e iskan edilmiştir. Ahmetbey, 1953 yılında belediye kurularak Lüleburgaz’a bağlı bir belde haline getirilmiştir. (7)

Teşekkür: Bu yazının hazırlanmasında ve tarihi bilgilere ulaşılmasında destek olan değerli hocam Bilkent Üniversitesi Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Hakan Kırımlı’ya sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum. *Hakan Kırımlı, Türkiye'deki Kırım Tatar ve Nogay Köy Yerleşim Yerleri, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2012 (1) Nazif Karaçam, Efsaneden Gerçeğe Kırklareli (2) Evliya Çelebi Seyahatnamesi 3. Kitap (3) BOA Dosya No: 16 Gömlek No: 760 Tarih: 02/RA/1226 (Hicri) (4) BOA İrade-i Dahiliye Dosya No: 988 (5) BOA Defter No: 52 , 53 , Defter No: 300 (6) BOA Defter No: 300 Dosya No: 988 (7) Resmi Gazete Tarih: 10/09/1953 tarihinde Lüleburgaz İlçesine Bağlı Ahmetbey Belediyesi Kurulmuştur. 

AHMETBEY SATIR KÖFTESİYLE TRAKYA’DA ÜNLÜ BİR BELDEDİR

Ahmetbey deyince bölge insanın aklına ilk gelen satır köfte oluyor. Çünkü burada doğal ortamlarda yetiştirilen büyük baş ve  küçük baş hayvanların  etleri çok lezzetli oluyor. Tamamen dana etinden satırla doğranarak yapılan ve kömür ateşinde ızgarada pişirilen satır köftesine doyum olmuyor. Ahmetbeye özellikle yaz kış bölge halkı olmak üzere İstanbul dahil yakın illerden de çok sayıda insan aileleriyle birlikte satır köftesi yemeye geliyor.

TARIM VE HAYVANCILIK BELDENİN EN ÖNEMLİ GEÇİM KAYNAKLARI

Ahmetbey Beldesinde sulu tarım başta olmak üzere tarımın her türlüsü yapılmaktadır verimli toprakları nedeniyle verim oranı da diğer bölgelere göre yüksektir.Özellikle ayçiçeği,buğday,mısır,arpa,kanola,patetes,domates,soğan,sarımsak,kavun,karpuz,üzüm,erik,ayva,nar,gibi çok çeşitli bitki ve meyve  ve sebze üretimi yapılmaktadır. Hayvancılıkta da ileri bir düzeyde olan Ahmetbey’de büyükbaş ve küçükbaş olmak üzere hayvancılıkta ileri düzeyde ve özel mekanlarda yapılmaktadır. Ayrıca kümes hayvancılığı da beldede gelişmiş durumdadır.

Hazırlayan/Seyit SÜREN