SoÄŸuk içeceklerin sık tüketilmesi ile vücut ısısında ani iniÅŸ çıkışlar meydana gelir; bu da enfeksiyonlara zemin hazırlar. GüneÅŸ altında çok zaman geçirmek, havuz deniz sonrası ıslak saçlarla dolaÅŸmak gibi faktörler de mevcuttur.

BoÄŸazımızda bademcik dediÄŸimiz lenfoid organlar vardır. Bademcikler boÄŸazın her iki yanında bulunmaktadır. Geniz eti dediÄŸimiz yapı ise diÄŸer bir lenfoid doku olup burun deliklerinin arka kısmında geniz boÅŸluÄŸunda bulunmaktadır. Bağışıklıkla ilgili koruyucu görevleri olup bademcik ve geniz eti iltihaplarında ciddi boÄŸaz aÄŸrıları meydana gelebilmektedir.

Bunun yanında boÄŸaz yolunun iltihabı olan farenjit de bu ÅŸikayetin ana sebeplerindendir. Ayrı ayrı görülebilmekle beraber birlikte de olabilmektedirler. Bu hastalıklar mikrobik olup genellikle virüs ve bakteriler tarafından meydana gelir. Virüs enfeksiyonları çoÄŸunlukla 7-10 gün içinde kendiliÄŸinden geçmektedir; bakteriyal enfeksiyonlar ise antibiyotik kullanımını gerektirir.

Bunun yanında boÄŸaz aÄŸrısına sebep olan baÅŸka hastalıklar da vardır. Nezle, sinüzit gibi enfeksiyonlarda artan geniz akıntısı, reflü dediÄŸimiz mide asidinin geri gelmesi, ağız içindeki her türlü yara, iyi huylu- kötü huylu kitleler, kansızlık, tiroid bez problemleri gibi. Akut iltihapların yanı sıra kronik farenjit gibi mikrobik olmayan ancak sık sık boÄŸaz tahriÅŸine, boÄŸazda takılma hissine neden olan mukoza iltihapları da vardır. Sigara içmekte boÄŸaz yollarını tahriÅŸ ederek aÄŸrıya sebep olan en önemli sebeplerden biridir.

Burun tıkanıklığı yapan burun içi patolojiler, burun-sinüs kaynaklı enfeksiyonlar boÄŸaza gelerek sürekli yaptıkları tahriÅŸle kronik farenjite yol açabilmektedirler. Bunun yanında alt solunum yolu hastalıkları öksürük, balgamla boÄŸazda tahriÅŸ oluÅŸturabilir ve aÄŸrı kaynağı olabilirler. Reflü hastalığı ayrıca uzun süre yüksek sesli konuÅŸmakta farenjit sebebi olabilmektedir.

Hastalarda boÄŸazda aÄŸrı, yutma güçlüÄŸü, konuÅŸma güçlüÄŸü, ateÅŸ, halsizlik, iÅŸtahsızlık, nefes alma zorluÄŸu, burun tıkanıklığı, kulaÄŸa vuran aÄŸrı gibi ÅŸikayetler görülebilmektedir. Küçük çocuklarda ateÅŸ, kulaklarla oynama, elini aÄŸzına sokma, tükrük salgısında artış daha sık görülen belirtilerdir. Kronik iltihaplarda daha çok boÄŸazda tahriÅŸ hissi, yabancı cisim hissi, boÄŸazda sertlik hissi, yutarken takılma hissi görülebilmektedir.

Bademcik iltihabı, farenjit gibi boÄŸaz enfeksiyonlarının tedavisinde iltihap önleyici, aÄŸrı kesici ilaçlar, bazı durumlarda antibiyotikler gerekebilmektedir. Yılda 5-6 dan fazla iltihaplanan bademcikler için ameliyat uygun bir seçenektir. Çok sık geçirilen enfeksiyon kiÅŸilerin hayat kalitesini bozup, sık sık antibiyotik kullanmayı gerektirmektedir. Virüs hastalıklarında sprey, gargara, pastil, aÄŸrı kesici, iltihap önleyici ilaçlarla destekleyici tedavi yapmak genellikle yeterlidir. Bol sıvı alınması faydalıdır. Bakteriyel bir enfeksiyon mevcutsa antibiyotik kullanılır. Bazı durumlarda boÄŸaz kültürü alınıp bakılabilir ve ona uygun ilaç tedavisi yapılır. Çok kısa süreli antibiyotik kullanımında antibiyotik direnci geliÅŸimi söz konusu olduÄŸundan sonraki enfeksiyonlarda tedavinin zorlaÅŸmaktadır. Bu sebeple ilacın en az 1 hafta düzgün bir ÅŸekilde kullanımı gerekmektedir. Tedavi edilmeyen enfeksiyonlarda boÄŸazda abseleÅŸme meydana gelebilir.

Özellikle yaz aylarında ortaya çıkan boÄŸaz enfeksiyonlarını açısından alınabilecek bir takım önlemler mevcuttur. Çok ince ya da çok kalın deÄŸil hava ısısına uygun kıyafetlerle giyinmeliyiz. Terledikten sonra mutlaka giysileri deÄŸiÅŸtirmeliyiz. Banyo, havuz, deniz sonrası ıslak saçlarla uzun süre dolaÅŸmamalı, en azından havluyla kurutmalıyız.

SoÄŸuk içecek tüketimi sonrası ılık su içilmesi uygun olmaktadır. Farenjit bulaşıcı olup tükürükle, öksürmekle bulaÅŸma söz konusudur. Kapalı, kalabalık ortamlar enfeksiyon yayılım riskini artırır. Hapşırırken el ile deÄŸil mendille kapatmak, yakın teması engellemek, ellerimizi yıkamak alınabilecek basit önlemler arasındadırlar. BoÄŸaz aÄŸrısı oluÅŸtuÄŸunda sıvı alımını artırmak, çok sıcak çok soÄŸuk gıda alımı yerine ılık tercih etmek, adaçayı tüketmek önerilebilmektedir.

Optimed Hastanesi KBBoğaz Uzmanı Op. Dr. Burcu Kaman