EDİRNE'NİN ÜNLÜLERİ -15

Çorbacılık ve muhzır ağalığında bulunduktan sonra yeniçeri efendisi oldu. Darphane nâzırlığı ve şıkk-ı sâlis defterdarlığı görevlerinde bulundu. Sultan III. Ahmed saltanatında baş muhasebeci oldu.

Büyükelçilik ve Kısa dönemde Sadrazamlık  yaptı
1720 yılında bu görevde bulunduğu sırada Fransa’ya büyükelçi olarak gönderildi. Osmanlı Devleti'nde ilk defa olarak devamlı bir elçilik görevi ülke dışına çıkan devlet görevlisi olan Mehmed Çelebi, Paris’te 11 ay kaldı. Dönüşünde, seyâhati sırasında gördüklerini bir kitap halinde padişaha sundu. Mehmed Efendinin, "Fransa’nın vesait-i umran ve maarifine dahi layıkıyla kesb-i ıttıla ederek kabil-i tatbik olanların takriri" için gönderildiği elçiliğini anlattığı Sefâretnâme’si tarihî ve edebî açıdan bu alanda yazılmış en önemli eserlerden biridir. Kitabında İstanbul-Paris yolculuğu, Fransızların veba korkusuyla Toulon'da heyeti 40 gün karantinada tutuşu, Bordeaux üzerinden Paris'e varışı, XV. Louis tarafından kabul edilişi, katıldığı askeri merasimler ve Paris’in ilgi çekici yerlerini konu edinmiştir. Mehmed Çelebi ayrıca, giyimi, hali, tavrı, konuşması ve terbiyesiyle, başta saray olmak üzere, ilim ve teknik kurumlarından, ve genel anlamda Fransızlardan da takdir gördü. Fransa o dönemde ittifak arayışı içinde ve talepkar bir konumda olduğundan elçiye gösterilen ilgi ve özeni anlamak mümkündür. Yirmisekiz Mehmed Çelebi'nin elçiliği, İbrahim Müteferrika'nın matbaası ve, Paris'teki Tuileries Sarayını örnek alan Lale Devri'nin ünlü Sadabad Bahçeleri ile bahçecilik alanlarında Osmanlı Devleti'ne kısa vadede önemli yansımalara önayak olmuştur.Sefaretnamesi 1757’de Fransızca'ya çevrilmiş, Osmanlı Devletinde ise ilk defa 1867’de basılmıştır.Yirmisekiz Mehmed Çelebi, Paris’ten döndükten sonra da çeşitli görevlerde bulundu. Siyasi bir görevle Mısır’a da gönderildi. Patrona Halil İsyanından sonra Kıbrıs’a sürülen Yirmisekiz Mehmed Çelebi, 1732’de Kıbrıs’ta öldü. Mezarı Magosa’daki Buğday Camii kenarındadır.1720 sefaretinde beraberinde bulunmuş olan ve dönüşlerinde ilk Osmanlı matbaasının kurulmasında büyük rolü olan oğlu Yirmisekizzade Said Efendi 1742'de bir başka Fransa sefaretinde bulunmuş, 1755'de Yirmisekizzade Mehmed Said Paşa adı ile kısa bir süre sadrazamlık yapmıştır.
Hüsrev Gerede
Hüsrev Gerede 1884 yılında  Edirne’de  doğdu ve  20 Mart 1962, İstanbul’da vefat etti., Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet tarihinin önemli isimlerinden olan Türk asker, siyasetçi ve diplomattır. Kurtuluş Savaşı sırasında iç isyanların bastırılmasında rol oynadı. Savaştan sonra Büyükelçi ve milletvekili olarak görev yaptı.
ATİNA ASKERİ ATEŞELİĞİ GÖREVİNDE BULUNDU
Rıdvanbeyoğlu ailesinden Ferik (Korgeneral) Mehmet Ali Paşa ile Mah-ı Nur Hanım'ın oğludur. 1908 yılında Mekteb-i Erkân-ı Harbiye'den Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu. 7. Fırka Kurmay Subaylığı, Atina Askerî Ataşeliği görevlerinde bulundu. I. Dünya Savaşı'nda Karargâh-ı Umumî'de 2. Haber Alma Şubesi Subaylığı, 1. Kafkas Kolordusu Kurmay Başkanlığı, 25. Kolordu Kurmay Başkanlığı görevlerini yürüttü.
ATATÜRK’ÜN SAMSUN’A ÇIKTIĞINDA HEYETİN İÇİNDE YAR ALDI
Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a çıktığı sırada yanındaki 18 kişiden biri olarak 19 Mayıs 1919'dan itibaren Mustafa Kemal Paşa'nın kurmay heyetinde istihbarat ve siyasi şube müdürlüğü yaptı. Havza Genelgesi, Amasya Genelgesi'nin yazımında görev aldı. Erzurum ve Sivas Kongresi sırasında Heyet-i Temsiliye Başkâtipliği görevini yürüttü. Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nda Trabzon milletvekili olarak bulundu. İstanbul'un işgali üzerine Ankara'ya geçti ve Trabzon milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin çalışmalarına katıldı.

GEREDE İSYANINDA ESİR DÜŞTÜ
Gerede İsyanı'nda isyancılara esir düştüyse de halk ona hürmet gösterdi. Hüsrev Bey de Gerede halkının bu nezaketinden dolayı Atatürk'ten kendisine "GEREDE" soyadının verilmesini istedi.
BÜYÜKELÇİLİK GÖREVİNDE BUŞUNDU
Cumhuriyet döneminde askerlikten ayrılarak, Budapeşte, Sofya, Tahran, Tokyo, Berlin ve Rio de Janeiro Büyükelçiliklerinde bulundu. 1934 yılında Rıza Pehlevi'nin Ankara'ya gelmesini ve Türk-İran dostluğunu güçlendirilmesini sağladı. Tokyo Büyükelçiliği sırasında Ertuğrul Şehitliği'ndeki anıtı restore ettirdi.II. Dönem Urfa Milletvekili seçildiyse de 7 Mayıs 1924 tarihinde Budapeşte Büyükelçisi olması nedeniyle istifa etti. Daha sonra yine V. Dönem Sivas Milletvekili seçildiyse de 6 Ocak 1936 tarihinde Tokyo Büyükelçisi olması nedeniyle istifa etti. Diplomat Galip Kemali Bey'in kızı Lamia Hanım ile evlendi. Ali Faruk ve Mehmet Selçuk adlı iki oğlu oldu. Gümüş Liyâkat ve İmtiyaz Madalyaları, Kırmızı-yeşil şeritli İstiklal Madalyası sahibidir. Japonya ve Almanya üzerine kitapları vardır. Atatürk ile ilgili anılarını yayımladı.İstanbul, Teşvikiye'de, uzun yıllar yaşadığı caddeye Hüsrev Gerede anısına bir anıt dikildi.
Hazırlayan/Seyit SÜREN