EDİRNE'NİN ÜNLÜLERİ-6 ÇAYCI İZZET PAŞA

Çaycı İzzet Paşa Türk Siyasetçilerinden ve araştırmacıdır. 1819 yılında Edirne'de doğmuştur ve 12 Nisan 1909 yılında İstanbul'da vefat etmiştir.

GÜNDEM 3.09.2015 16:16:00 0
EDİRNE

Küttaptan Ahmet Hamdi Efendi'nin oğludur. Dedesi Halkacıoğlu Halil Ağa'dır. Edirne'nin tanınmış Halkacı ailesine mensuptur. Ailenin Edirne yakınlarında bir çiftliği vardı. Çiftliğin kapısında büyük bir halka olduğu rivayet edilir. Bu yüzden çiftliğe Halkacı Çiftliği denirmiş. Ailenin adı da buradan gelir. Çaycı İzzet Paşa'nın Çerkez kökenli eşi Fatma Nimet Hanım'dan 4 oğlu, 1 kızı olmuştur. Şapsığ boyundan, saraylı bir Çerkez olan bir başka eşinden de bir oğlu olmuştur. Soyadı yasası çıktığı sırada dul olan kızı ve kızının soyu Halkacı soyadını almışlardır. Dr. Hüseyin Kutsi adlı oğlu Esencan, Mehmet Natık adlı torunu Kural soyadını almıştır.Oğullarından Fahrettin Mekki Bey, Mekke kadılığı yapmıştır. Onun oğlu Mehmet Hanif Halkacı Kurtuluş Savaşı'nda İstanbul'dan Anadolu'ya silah gönderilmesinde gösterdiği yararlıktan ötürü İstiklâl Madalyası'yla ödüllendirilmiştir. Kızının soyundan Prof. Pelin Halkacı Akın ünlü bir kemancıdır. Oğullarından birinin torunu olan Prof. Dr. Süreyya Ülker emekli bir patoloji profesörüdür. Amcası Şerif Ağa'nın torunu Ziya Santur Türkiye'nin ilk santur ve ney metodunun yazarı olan ünlü bir santurcudur.  Çaycı İzzet Paşa 12 Nisan 1909'da İstanbul'da ölmüştür. Cenazesi 31 Mart Vak'asına (13 Nisan 1909) rastladığından, Beyazıt Camii'ne getirilememiştir. Edirnekapı'daki Mihrimah Sultan Camii'nde kılınan namaz sonrası Edirnekapı Şehitliği'nde toprağa verilmiştir.

VALİLİK YAPTI
Çaycı İzzet Paşa sadaret mektubi kalemine girdi. Hicaz vali vekili, Suriye merkez mutasarrıfı, Ağustos 1886 - Eylül 1887 arası Basra valisi, Mart 1892 - Ocak 1893 arası Adana valisi olmuştur. Çaya düşkünlüğü, çayla ilgili bir risalesinden dolayı adı "Çaycı"ya çıkmıştır. Resmî kayıtlarda adı Hacı İzzet Efendi olarak geçmektedir. Arapça, Farsça, Fransızca bilirdi. Bilgili bir kimse olduğundan dolayı resmi sanı Efendi olmakla birlikte Paşa sanıyla anılmıştır. 1879'da çay üzerine "Çay Risalesi" ya da "İzzet Efendi Risalesi" olarak bilinen bir risale yazmıştır. Burada adı Mehmet İzzet Seyit bin Ahmet Efendi olarak geçmektedir. Çaycı İzzet Paşa'nın risalesi Türkiye'de çay konusunda yapılan ilk özgün çalışmadır. 1731'de Damatzade Ebül Hayr Ahmet Efendi'nin yayımladığı çay risalesi Yusufî'nin Farsça yapıtının çevirisiydi.  1893'te Ali Nazıma'nın "Çay" , 1912'de Mehmet Arif'in "Çay Hakkında Malumat" adlı[13] kitapları bu alanda daha sonra yapılan çalışmalardır. Çaycı İzzet Paşa'nın risalesi Maarif Nezareti'nin onayıyla Beyazıt'taki Müzellefzade Rıza Efendi Basımevi'nde basılmış olup, 81 sayfadır.
ZEKİ SEZER(SİNEMA SANATCISI)
Türk Sinemasının ünlü karakter  ve yardımcı oyuncularından biri olan Zeki Sezer 1929 yılnda Edirne’de doğdu. 5 Haziran 2007 yılında İstanbul’da vefat etti.  Zeki Sezer, Edirne Erkek Lisesi mezunudur.İstanbul'a geldikten sonra İETT Şişli şubesinde depo müdürlüğü yaptı.Askerlik dönüşü İzmir'e gitti.1951-1953 yılları arasında Gümrük Muhafaza Memurluğu görevine başladı.Sonra bu görevinden istifa edip tekrar İstanbul'a yerleşti.
Sinema Kariyeri
Sinema Oyunculuğuna ilk adımı,1967  yılında Hüsnü Cantürk'ün yönettiği Kurşun Yağmuru filminde küçük bir rol alarak attı.1960'lardan başlayarak çeşitli dönemlerde dernekçilik, sendikacılık yaptı.350 film ve 10 televizyon dizisinde irili ufaklı roller aldı.05.06.2007 tarihinde İstanbul'da hayata veda etti.
ZAHİR GÜVEMLİ
 Zahir Güvemli ülkemizin önemli yazarlarındadır. 1913 yılında Edirne’de doğdu ve  5 Haziran 2004 yılında  yaşadığı İstanbul’da vefat etti. Güvenli,Edirne Lisesi'nden mezun olduktan sonra 1936 yılında İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdi. Edebiyat öğretmenliği ve Akbank'ta sanat danışmanlığı yaptı. Zahir Güvemli,  özellikle edebiyat ve güzel sanat dallarıyla ilgili yazılarıyla tanındı.

Yapıtlarından bazıları

  • Yahya Kemal (1958)
  • Türk Romanları (1954)
  • Başlangıcından Bugüne Türk ve Dünya Sanat Tarihi (1960)
  • Sinema Tarihi (1960)
  • Büyük Ressamlar ve Heykeltraşlar (1964)
  • Acı Aşklar(1972)
  • Resim Sanatı ve Türk Resmi (1987)
  • Sabancı Resim Koleksiyonu (1987)

Hazırlayan/Seyit SÜREN