Yok olmaya yüz tutan 'Çıraklık' - 3

Engin Mobilya imalathanesi sahibi Kemal Engin, çıraklığın kendi işkollarından kalkmasını büyük firmaların seri imalatları nedeniyle oluşan haksız rekabete bağladı. Engin, “30 yıldır mobilya imalatçılığı yapıyorum. Mesleğe ilk başladığım yıllarda ayni işyerinde 5 çırak çalışıyorduk. Yılmadık, azmettik ve kalfa ardından da usta olduk. Bizim zamanımızda kalfa ve usta olmakta öyle kolay değildi. Konusunda tecrübeli büyük ustalarımız bizleri sık sık imtihan ediyordu. Verdikleri işi istediğimiz gibi yapamadığımız zaman kalfa olacağım diye bekleseniz bile bir yıl daha çırak olarak çalışmak zorundaydınız. İşte bizler böyle sıkı bir iş disiplini eğitiminden yetişerek bu günlere geldik. Çıraklık yıllar içinde yavaş yavaş yok olmaya başladı ve özellikle 80’li yılların ortalarında itibaren hızla gelişen teknoloji ile birlikte ülke genelinde sayıları devamlı artan mobilya fabrikalarının seri imalatları ve bir birleriyle olan pazar payı kapmadaki rekabetleri bizleri büyük ölçüde etkiledi ve işlerin birden duraklama devresine girmesiyle çıraklık olayı da ortadan kaldı.”dedi,

SON DEMLERİNİ YAŞIYORUZ

Engin, sözlerini şöyle sürdürdü: “Oysa bizim gibi küçük işletmelerde imal edilen aksesuarlar ya da çeşitli mobilyalar seri üretimlerden daha dayanıklı. Küçük işletmeler seri imalat yapan işyerlerine göre malzemeyi daha pahalı tedarik ettiği için dolayısıyla da yapılan iş tabiki biraz daha pahalıya mal olduğundan işlerimizde bozuldu. Özellikle şunu samimiyetimle belirtmek istiyorum. Bugün  seri imalat yapan hangi firma olursa olsun ürünlerini daha ucuza mal ettikleri  için kalitesiz üretim yapmaktadır. İşte bu nedenle bu seri üretimler bizim iş kolumuzu öldürdüğü gibi çıraklığı da yok etti. Seri üretimlerin günümüzde devamlı çoğalmasıyla da sanatkarlarında yok olmasını sağlıyor. Bizlerden sonra ısmarlama mobilya yapacak arkamızdan yetişen çırak ve kalfalar ve ustalarda olmaması nedeniyle bizim iş kolumuzda artık son demlerini yaşıyor.”dedi.

ÇIRAK OLMADAN HİÇBİR SANAT ÖĞRENİLEMEZ

Şengül Bisiklet ve motosiklet tamir ve aksesuarları satıcısı Ahmet Şengül, “Öncelikle çıraklık konusuna el atan ve bu konudaki kanayan yaramıza merhem olmaya çalışan Marmara Haber gazetesine teşekkür ediyorum. Çırak yetişmemesinin en önemli etkeni anne ve babalardır. Bu da çocuklarının bir anahtar tutmasını istememesinden kaynaklanıyor. Meslek edinmenin yolu çıraklıktan geçer. Çırak olmadan da hiçbir sanat öğrenilemez. Çırak olarak bir işyerine giren çocuk burada o işi iyi bilen yada çok iyi bilenlerin verdiği eğitimle yaptığı işi  zamanla öğrenir. Ardından  kalfa olur ve sonunda her şeye vakıf olmasıyla da usta olur. Bizim gibi sanat kolları da bir nevi eğitim kurumlarıdır. Eğitim olmadan hiçbir şey yapılamaz. Örneğin bir kişi ben bu işi iyi yaparım diye dükkan açtığını düşünün. Gelen müşterinin işini nasıl yapacak. Arızasını nasıl giderecek, yada ne yapması gerektiğini ya da ne gibi malzemeler kullanacağını nereden bilecek. Dükkan açmakla da sanatkarlık olmuyor. Sanatkarlık zor zanaat. Hata affetmez. Şimdiki nesil kolay para kazanmanın peşinde. Bu konuda aileler de dediğim gibi etken oluyor. Bugün birçok gencimiz işsiz, güçsüz. Aileler çocuklarının bir meslek, bir sanat edinmesi yönünde biraz olumlu yaklaşsalar çıraklık konusu da belki az da olsa bazı iş kollarında giderilecek ve mevcut sanat kolları beklenen durumundan biraz daha uzun ömürlü olacak diye düşünüyorum.”dedi.

YETİŞTİRDİĞİM ÇIRAKLAR ŞİMDİ DUACI

Moda Erkek Kuaförü sahibi berber ustası Hasan Kor, yıllar önce yetiştirdiği çırakların birer usta olarak bugün kendi işlerini sürdürdüklerini ve kendisine her zaman duacı olduklarını belirtti. Kor, “40 yıllık meslek yaşamımda birçok çırak yetiştirdim. Son 10 yılda da 4 çırak yetiştirdim. Çırak yetiştirdiğim yıllarda usta belgesi olan sanatkar sayısı çok azdı. Bazı yerlerde ise hiç yoktu. Özellikle bölgemizde sanat kollarında çıraklık olayının son bulmasının bence başlıca nedenlerinden biride ilçemizdeki sanayinin çok gelişmiş ve hala gelişmekte olması. Aileler, ‘Çocuk sanatkar olacakta ne olacak. Düz işçi olarak çalışsın para kazansın.’ diyor ve bugün bir çok genç çeşitli fabrikalarda düz işçi olarak çalışıyor. Maddi gücü olmayan çocuk okutamayan ailelerde artık çocuklarını sanat öğrenmesi için getirmiyor.Günümüzde artık çıraklığın ortadan kalkmasıyla sanatkarlık nedense hor görülür oldu.”dedi.

YAĞLI, PASLI İŞLER , RAĞBET GÖRMEZ OLDU

Oto Lastiği satıcılığı ve tamirciliği Zümbül Oto ustası Ahmet Zümbül, “Bizim iş kolumuz bazı sanat dallarına göre haliyle biraz kirli yada yağlı olabilir. Ama bu alın teri ile kazanılan helal paranın değerinin kazancıdır. Günümüzde en kolay görünen işin bile bir zor yanı var. Önemli olan kişi yaptığı işi layıkıyla yapsın. Son 10 yıldır bizim iş kolumuzda da çıraklık olayı tamamen öldü. Ne gelen var ne de çırak olmak isteyen. Bu birazda İlçemizin sanayi kenti olmasından kaynaklanıyor diyeceğim, ama ülkemizin bir çok bölgesinde durum ayni olduğunu görüyor ve duyuyoruz. Çıraklık için yılda bir iki gelen oluyor. Onlarda daha bismillah demeden usta ayda kaç lira maaş vereceksin diyor.”dedi

Haber/Seyit SÜREN