Yok olmaya yüz tutan 'Çıraklık' -2

Kübra Terzi'nin ustası Ahmet Yılmaz, 10 yıldan bu yana çıraklığın ortadan katlığını belirterek,1980 öncesine kadar aileler tahsiline devam edemeyen ya da okutmaya gücü olmayan çocuklarını sanat öğrenmesi için bizim gibi işyerlerine gelerek, ‘bu çocuk hem sanat öğrensin hem de size yardımcı olsun’ diye başvuruda bulunan çok aile vardı. Ancak 1980’li yıllardan sonra çırak olayı ufak ufak kalkmaya başladı ve 1990 yılından bu yana ise tamamen ortadan kalktı. Artık nedense sanata karşı rağbet hiç kalmadı. Ben 45 yıldır bu mesleği yapıyorum. İlk çırak olarak başladığım yıllarda ne zor şartlar altında bu mesleği öğrenmek için çaba gösteriyordum. Sonra kalfa derken usta oldum. Özellikle bizim gibi sanat kolları olan mesleklerde eleman yetişmesi biraz zaman alıyor. Ancak mesleğini iyi öğrenende aranan usta oluyor. Sanat altın bir bileziktir. Hadi Çerkezköy bir sanayi kenti diyelim ki çıraklık bu nedenle yok. Ama ülke genelinde de durum aynı. Özellikle bizim terzilikte çıraklığın yok olmasının bir nedeni de konfeksiyon olayının ülke genelinde hızlı bir şekilde gelişerek büyümesi ve bizlerin bu seri üretimle daha ucuza mal edilen bu üretim karşısında rekabet edecek gücümüzün olmaması bizim iş kolumuzu öldürdü. Terzilerde artık ısmarla elbise dikimi kalmadı. Mevcut terzilerin şu anda yüzde 99 büyük konfeksiyon mağazaları ile anlaşarak onların gönderdikleri işleri yani genellikle pantolon paçası yapıyoruz. Birde tamir işleri. Başka iş yok. Bu da nereye kadar devam edecek bilmiyoruz. Terzilikte öldü, çıraklıkta. Bizden sonra bizim iş kollarımızda ortadan kalkacak.”dedi.

İŞ KOLUMUZDA HIZLA GELİŞEN TEKNOLOJİ ÇIRAKLIĞI YOK ETTİ

Televizyon ve yazar kaza tamirciliği yapan Erhan Elektronik’in ustası Erhan Çitfçi, kendi iş kolunda teknolojinin hızla gelişmesi nedeniyle çıraklığı yok ettiğini söyledi. Çiftçi, “Bizim sektörde son yıllarda artık çırak yetişmez oldu.1970’li yılların sonlarına doğru hızla gelişmeye başlayan teknoloji ile birlikte servis olaylarının da artması bizim gibi küçük çapta iş yapan sanatkarları da etkiledi ve çıraklık olayı da kalktı. Artık bozulan televizyonunu dahi tamire getiren yok. Yıl da ancak bir kişi çıkıyor. Gelen televizyonunda  parçası bulunmuyor.Bizde ekmek paramızı çıkarmak, evimize ekmek götürmek için yazar kaza işine yöneldik.Bizim iş kolumuzda çalışanların çoğu tek çalışıyor.Çünkü işte kalmadı. Tamir sektöründe satışa yönelmeyen iş kolları da yok olma yolunda hızla ilerliyor.”diye konuştu.

MESLEĞİMİZİN SON NESİLLERİYİZ

Ayakkabı tamircisi Ayhan Kundura Sahibi Nuri Okuyan, ayakkabı tamirciliğinin artık bittiğini belirterek, “Biz mesleğimizin son nesilleriyiz. Bir çok mesleklerde olduğu gibi bizim iş kolumuzda da seri üretimlerin çoğalması ile birlikte yıllardır biz ayakkabıcılar olarak ısmarlama ayakkabı yapmayı bıraktık. Çünkü artık talep yok. Yaptığımız tek iş tamir işi. İyi ki zamanında emekli olmuşum. Artık bu sanat dalları yapılacak durumda değil. İşyerimi kapatayım diyorum. Kahve kültürüm yok. Bahçeli evimde yok bir şeylerle meşgul olayım. Burada hem tamir işi olan vatandaşların işini görmek, hem de zamanımı boşa harcamamak içim duruyorum. Eğer iş kolumuz özelliğini kaybetmemiş olsa idi çıraklık olayı da olurdu. Seri üretimlerle birlikte bizim iş kolumuzda da çıraklık ortadan kalktı. Bizden sonra tamir işleri de bu nedenle yok olacak. Karşımızda teknoloji denen bir durum var. İş kollarında sermayesi olan teknolojiye ayak uydurmaya çalışıyor. Uyduramayanda yok olup gidiyor. Çıraklıkta işte böyle oldu.”dedi.

SABAH 8 AKŞAM 5’E KADAR ÇALIŞACAKSA OLUR

Güler Kuru Temizleme Sahibi Murat Gür, son yıllarda hızla gelişen teknoloji’nin çıraklığı yok ettiğini belirterek, “Sanat dalları teknolojinin hızla gelişerek yayılmasıyla birlikte bugün ülkemizde bir çok sanat dalı yok olmaya başladı. Bu durum 80’li yılların sonuna doğru çıraklık olayının yavaş yavaş ve daha sonraki yıllarda tamamen ortadan kalkmasına neden oldu. Çünkü bizim gibi küçük işletmelerin teknolojiyle baş etmesi imkansız. Devamlı alet edevat değiştirme gücümüz yok. Küçük esnaf ancak karnını doyuruyor. Vergisini zor ödüyor. Teknolojiyi nasıl yakalayacak. Bir de şu var. Çırak olarak bizim gibi iş kollarına çocuklarını getiren aileler ne kadar maaş vereceksin?. Sigorta yapacak mısın? İkramiye verecek misin? Yılda ne kadar izin kullanacak? Çalışma saatleri sabah 8 akşam 5 mi olacak? bunları kabul ederseniz çocuk hemen işe başlasın diyenlerde oluyor. Biz sanatkarlarda öyle birer yağlı kapı bulabilseydik yıllardır bu zahmeti çekmez ve yıpranmazdık.”dedi.

SANAT SAHİBİ OLMAK İSTEYEN KALMADI

Akdeniz Oto Emlak sahibi Mehmet Akdeniz,  son yıllarda sanata karşı hem gençlerin hem de ailelerin ilgisi kalması nedeniyle çıraklığın yok olduğunu söyledi. Akdeniz, “Teknolojinin gelişmesi yayılması bahane. Artık herkes kolay para kazanmanın peşinde. Bir çok işsiz güçsüz genç var. Bugün bir meslek öğreneyim de ileride rahat ederim diye düşünen yok. Bu konuda gençler kadar aileleri de duyarsız. Çocuklarının bir sanat sahibi olmasını isteyen yok. Hal böyle olunca da çıraklık ortadan kalktı. Çerkezköy’ün sanayi kenti olması ilçemizde sanat dallarının yok olmaya yüz tutmasında ne kadar etken olduğu konusu da önemli değil. Sanat her zaman sanattır. Gün gelecek bu sanat dalları yok olup gittiğinde kıymeti bilinecek. Aileler çocuklarının bir şeyler öğrenmesi için kapı kapı dolaşacak ama yapacakları iş bulamayacak. Şimdi burada belirli yaşa gelen gençler çalıştıkları iş yerlerini de bırakıp fabrikada çalışmayı yeğliyor. Bu nedenle yapacak bir şey yok.”diye konuştu.

Haber/Seyit SÜREN