Edirne'nin kurucuları-2

Devlet Şah Hatun

16. yüzyılı izleyen yüzyıllara ait kayıtlarda, Edirne’de ‘Mahalle-i Devletşah’ ve ‘Adahay-ı Devletşah’ diye adlandırılan mahalle ve odaların varlığından söz edilmektedir. Saraçhane çevresinde Tunca kıyısında bulunan bu mahallede, bir de Devletşah Mescidi diye anılan bir mescidin bulunduğu belirtilmektedir. Adı geçen mescidin 1878 Rus İşgalinde yıkıldığı, mahallenin ise önce Papazoğlu, ardından da Bekçi Mahallesi adını aldığı söylenir. Mahalle ve Mescide adını veren Devletşah'ın; Çelebi Sultan Mehmet'in annesi ve Germiyanoğlu Süleyman Şah'ın kızı Devlet Hatun olduğu bilinir.

Baba Timurtaş Bey (Timurtaş Paşa)

Sultan II.Murat döneminde yaşamış olan Baba Timurtaş Bey (Timurtaş Paşa), renkli kişiliğiyle dönemin ünlülerindendir. Edirne’de günümüzde de aynı adla anılan bir mahalle vardır. Oysa bir zamanlar kentte Baba Timurtaş adına iki mahalle vardı. Bunlardan biri Üç Şerefeli Cami çevresinde, Baba Timurtaş Mescidi’nin bulunduğu mahalle, diğeri de Gümlüoğlu Mescidi odalarının bulunduğu bir han çevresindeki mahalleydi.

Şarapdar (Şerbettar) Hamza Bey

16. yüzyıl kayıtlarında, Edirne’de Kıyık semtinde, Karaca Ahmet Mahallesinde bir Zaviyesinin bulunduğu belirtilen Şarapdar Hamza Bey, 15. yüzyılda yaşamıştır ve Edirne’nin önemli kurucularındandır.

Abdülhamit Lari(Hekim Lari-i Acemi)

Fatih Sultan Mehmet döneminde İran’dan gelerek padişahın hizmetine giren, tıp alanında ün yapmış olan Hekim Lari, Edirne’de Laleli Cami (Lari Çelebi Camisi) diye anılan caminin kurucusu olarak tanınmaktadır.

Fazlullah Paşa

15. yüzyılda Edirne’nin gelişmesi ve canlandırılmasında, ilk Osmanlı Fatihlerinin torunlarının da büyük emekleri geçmiştir. Edirne’de 15. yüzyılın başlarında, biri Fazlullah Paşa Mahallesi, diğeri ‘Mahalle-i Darüssaade İmaret-i Fazlullah Paşa’ diye anılan iki mahallesi görülen Fazlullah Paşa, Kocaeli’yi ele geçiren Akçakoca’nın torunu, Hacı İlyas Akçakoca’nın da oğludur. Sultan II. Murat döneminde Vezirlik yapmıştır.Ve Dönemim önemli devlet adamlarındandır.

Çavuş Bey

Sultan II.Murat döneminin ulema sınıfından olduğu bilinen Çavuş Bey adına Horozlu Yokuşu(Bayırı)'nda bir mahalle vardır. Bu mahalle, 16. yüzyılın kayıtlarında ‘Mahalle-i Çavuş Bey’ diye geçmektedir.

 Çakır Ağa

Fatih Sultan Mehmet döneminde yaşayan ve Çakır Ağa mahallesine de adını veren bu kişinin Bursa ve İstanbul Subaşlıklarında bulunduğu, İstanbul’un fethine katıldığı bilinmektedir.

Fahreddin-i Acemi

Sultan II.Murat ve Fatih Sultan Mehmet dönemlerinde 30 yıl gibi uzun bir süre fetva veren ve İran’dan geldiği için Acemi sanıyla tanınan ünlü Fahreddin-i Acemi, 16. yüzyılın kayıtlarında "Mahalle-i Mevlana Fahreddin Acem" diye geçen Topkapı Caddesinde mahallesi, mescidi ve Üç Şerefeli Cami çevresindeki medresesi ile Edirne’nin bu dönemdeki kurucularındandır. Bu mahalle, 16. ve 17. yüzyıllarda Fahreddin Acem diye anılmıştır. Aynı mahalle, günümüzde ise Molla Fahreddin diye anılmaktadır.

Sitti Hatun

Edirne kurucuları arasında, 15. yüzyılda üç Sitti Hatun’a rastlanmaktadır. Sitti Hatun Bint-i Abdullah, önceleri bir tutsak cariye iken, sonra zamanın ünlülerinden birinin eşi olmuştur. Bu Sitti Hatun, Cami-i Atik (Eski Cami) yakınlarındaki Hamid Bey Mescidi Mahallesinde bir vakıf kurmuştur. Fatih Sultan Mehmet döneminde kendi adını taşıyan mahallede yaptırdığı mescide vakıf kuran ikinci Sitti Hatun, Hoca Hasan’ın kızı, Mehmet B.Hoca Kemal’in de eşiydi. Bu mahallenin sonradan adının değiştirildiği sanılmaktadır. Çünkü, günümüzde, At Pazarındaki Sitti Hatun Mahallesi, 16. yüzyılda Şeyhülislam Zenbili Ali Cemali Efendi’nin kızı üçüncü bir Sitti Hatun’un adına kurulmuştur. Ne var ki, 15. yüzyıl Edirne tarihinde, adı ve sanıyla kesin olarak tanınan Sitti Hatun, kuşkusuz ki, Fatih Sultan Mehmet’in eşi ve Dulkadiroğlu Süleyman Bey’in kızı olan ve kayıtlarda Sitti Şah Hatun ya da Sitti Sultan adlarıyla anılan Sitti Hatun’dur. Bu Sitti Hatun, Karaca Bevvap Mahallesinde (bugünkü Sevindik Fakih Mahallesi), kendi sarayının bahçesinde Sultan Camisi(Sitti Sultan Camisi, Hatuniye Camisi) denilen bir cami yaptırmıştır.

Evliya Kasım Paşa

Tunca kıyısında bir cami ve aynı yerde imareti mevcut olan Kasım Paşa, Sultan II.Beyazıd döneminin devlet yöneticilerindendir. Vezir-i Azam’lık yapmış olan Kasım Paşa Evliya olarak ünlenmiş, bu nedenle de cami ve mahallesi, Evliya Kasım Paşa Cami ve Evliya Kasım Paşa Mahallesi olarak adlandırılmıştır.

Hazinedarbaşı Sinan Bey

Muradiye semtinde yer alan ve günümüzde de aynı adla anılan Hazinedarbaşı Sinan Bey Mahallesi, adını Fatih Sultan Mehmet döneminde yaşamış Hazinedarbaşı Sinan Bey’den almıştır.

Hazırlayan Seyit SÜREN