Batı Karadeniz'in kuş cenneti 'İĞNEADA'

Kuş cenneti İğneada ormanlarında  ülkemiz genelindeki kuş türlerinin yüzde 45  olmak üzere çok çeşitli kuş türlerinin yer alması ise buraya ayrı bir özellik ve önem kazandırmaktadır. İğneada, tarih, deniz ve doğa güzelliklerinin yanı sıra ayrıca bir kuş cennetidir. İğneada ormanlarında ve çevresinde yaşayan kuş çeşitleri şöyle:

Memeliler

Memeli tür çeşitliliği oldukça yüksek olan İğneada ve çevresi, tüm Türkiye’deki memelilerin %34’ünü ve Trakya’daki memelilerin %57’sini barındırmaktadır. bölgede geyik (Cervus elaphus), karaca (Capreolus capreolus), yaban domuzu (Sus scrofa), kurt (Canis lupus), tilki (Vulpes vulpes), çakal (Canis aureus), yaban kedisi (Felis silvestris), sansar (Martes martes), orman faresi (Apodemus flavicolis), porsuk (Meles meles), su samuru (Lutra lutra) ve yarasa türleri gibi memeliler yaşamaktadır. İğneada bölgesinin her yerinde varlığı tespit edilen orman faresi, etoburlar, gece ve gündüz yırtıcılarının besinini oluşturduğu için gösterge tür olarak tespit edilmiştir.

Kuşlar

Türkiye kuş varlığını oluşturan 454 kuş türünden yarıya yakını (194 tür) yıl içerisinde İğneada’da görülebilmektedir. Bölgede  çok sayıda su kuşu ve yırtıcı kuşun, özellikle de leyleklerin (ak ve karaleylek) sonbahar göçünde geçiş yolu üzerindedir. Bazı su kuşları (balıkçıllar, kazlar, ördekler, su tavukları, yağmurcular vb.) ve yırtıcılar (kartallar, şahinler, doğanlar, deliceler vb.) ise alanda üremektedir. Alanda görülen dokuz kuş türü, İğneada ekosisteminin sağlıklı işleyip işlemediğini gösteren gösterge tür olarak kabul edilmiştir. Bu türlerden küçük yeşil ağaçkakan ülkemizde sadece Kuzey Trakya’da yayılış göstermektedir.  Küçük karabatak, akkuyruklu kartal ve küçük kerkenez ise Avrupa Kırmızı Listesi’nde nesli tehlike altında olan ve tehlike altına girebilecek türlerdir.

İĞNEADA GÖSTERGE KUŞ TÜRLERİ

 Akkuyruklu kartal (Haliaetus albicilla), Kuğu (Cygnus olor), Puhu (Bubo bubo),Alaca baykuş (Strix aluco), Küçük kerkenez (Falco naumanni) Turna (Grus grus) ,Küçük karabatak (Phalacrocorax pygmeus) ,Ötücü kuğu (Cygnus cygnus) ,Yalıçapkını (Aldeco atthis)

BALIKLAR

İğneada’nın lagün, göl ve dere gibi farklı sulak alanlarında bilinen 30 balık türü yaşamaktadır. Bu balık türlerinden 8’i Bern Sözleşmesi’nde “korunması gereken tür” ilan edilmiştir. Bunlar; dere hamsisi (Chalcalburnus chalcoides), deniz iğnesi (Syngnathus abaster), tatlısu kaya balığı (Neogobius fluviatilis), kurt balığı (Aspius aspius), noktalı inci balığı (Alburnoides bipunctatus), acı balık (Rhodeus amarus), taş yiyen balık (Cobitis taenia) ve kababurun balığıdır (Chondrostoma nasus). Balık çeşitliliğinin en fazla olduğu Mert, Erikli ve Saka lagün gölleri, üreme, beslenme ve korunma amacıyla denizden tatlı suya veya tatlı sudan denize göç eden kefal (Mugil cephalus) ve gümüş balığı (Atherina boyeri) gibi balık türlerine de ev sahipliği yapmaktadır. Bir tatlısu gölü olan Hamam Gölü’nde kerevit, alanı besleyen derelerin Istranca Dağları’ndan çıkan kaynaklarında ise kahverengi alabalık (Salmo trutta) yaşamaktadır.

SÜRÜNGENLER & İKİ YAŞAMLILAR

İğneada ve çevresi, 6 iki yaşamlı ve 11 sürüngen türüyle Trakya genelindeki iki yaşamlı ve sürüngen türü sayısının yarısından fazlasını barındırmaktadır. Bunun nedeni bölgedeki sulak alanların özellikle de tatlı su ortamlarının, zengin bitki örtüsü ve böcekleriyle, iki yaşamlı ve sürüngen türleri açısından besin değeri yüksek, çekici bir yaşam ortamı oluşturmasıdır. Bern Sözleşmesi’ne göre, iki yaşamlılardan pürtüklü semender (Triturus karelini) ve gece kurbağası (Bufo viridis) ile sürüngenlerden oluklu kertenkele (Ophisaurus apoducus), yeşil  kertenkele (Lacerta viridis) ve ince kertenkele (Ablepharus kitaibelii) kesinlikle korunması gereken türlerdir.

BÖCEKLER

Yapılan tesbitler ışığında belirlenebildiği kadarıyla 310 tür böcek bulunan İğneada ve çevresinde, yapılan çalışmalar sonucunda 123 türle Pedina ve Hamam Gölü arasındaki bölge en zengin bölge olarak tespit edilmiştir. Bu bölgede bulunan orman içi açıklıklar, böcek türleri için uygun yaşam alanları oluşturmaktadır. Genel olarak alanda böceklerin gözlemlendiği yaşam alanları; göl kenarları ve orman içi açıklıklar, sahile yakın kumul bölgeler, çürüyen ağaç kütükleri ve taş altları ile ormanlık alanlardır. IUCN koruma kategorisinde yer alan büyük teke böceği (Cerambyx cerdo) ve benekli bakır kelebeği (Lycaena dispar) alanda kendine uygun yaşam ortamı bulmuştur. Bu türlerden büyük teke böceği, orman içindeki ağaçlarda yaşamakta ve türün buradaki devamlılığı amacıyla izlenmektedir. Böcek türlerinden besin zincirinin en üstünde yer alan helikopter böceği (Anax imperator) İğneada ve çevresi için gösterge böcek türü kabul edilmiştir. Sulak alanların civarında yaşayan ve kolayca gözlenebilen bu yaygın tür, diğer böcek türleri ile beslenerek böcek nüfusunun kontrolünde önemli rol oynamaktadır.

Hazırlayan/Seyit SÜREN