Ertem, Fatih Altaylı’ya konuk oldu

 Haber Türk kanalında yayınlanan Teke Tek programında bu hafta, Fatih Altaylı ve Murat Bardakçı'nın konuğu Çerkezköy Belediye Başkanı Ali Ertem’in kardeşi Vakıflar Genel Müdürü Dr. Adnan Ertem oldu.

 

Vakıfların, sosyal ve ekonomik hayatın en önemli kurumları olduğunu belirten Fatih Altaylı, Vakıfların birçok sorunun çözümünde önemli görevler üstlendiğini dile getirdi. 1935 yılına kadar Vakıfların sahipsiz kaldığını söyleyen Altaylı, “Vakıflar Genel Müdürlüğü 1924’te kuruldu. Türkiye’deki bütün vakıf malları, Vakıflar Genel Müdürlüğü çatısı altında toplandı. O günden beri Vakıflar yaptıklarıyla ve yapmadıklarıyla çeşitli tartışmalara konu oluyor” dedi.

 

2002 yılından sonra Vakıflar Genel Müdürlüğü’nde ciddi bir atılım gerçekleştiğine dikkat çeken Fatih Altaylı, “Özellikle Başbakan Erdoğan bu konuda çok hassas. Bu nedenle Vakıflar Genel Müdürlüğü ciddi şekilde güçlendirildi. Kaybolmaya yüz tutmuş birçok eser yeniden topluma kazandırıldı” diye konuştu. Altaylı daha sonra Dr. Adnan Ertem’e Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün faaliyet alanlarının ne olduğunu sordu. 

 

Osmanlı’dan intikal eden bütün vakıfları yönetmek ve Cumhuriyet sonrası kurulan vakıfları denetlemekle yükümlü olduklarını söyleyen Adnan Ertem, “Bize vakfiye olarak intikal etmiş yaklaşık 42 bin Osmanlı Dönemi vakfı var. Türkiye düzeyinde bu vakıflara ait yaklaşık 72 bin gayrimenkulümüz var. Bunların çoğunluğu İstanbul’da bulunuyor” dedi. Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün gelirlerinin yüzde 50’sini İstanbul’daki vakıflardan elde ettiğini söyleyen Adnan Ertem, emlak stoku noktasında Milli Emlak’tan sonra en fazla gayrimenkule sahip kurumun da Vakıflar Genel Müdürlüğü olduğunu ifade etti.

 

Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün yıllık kira gelirinin 260 milyon TL olduğunu belirten Dr. Adnan Ertem, 2013 yılı için tahakkuk ettirilen kira bedelinin ise 290 milyon TL olduğunu kaydetti. 2002 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün toplam bütçesinin 38 milyon TL olduğuna dikkat çeken Ertem, “Ne yazık ki vakıf gayrimenkullerinin değerlendirilmesi adına gerekli adımlar atılmamış. Bunda imar faaliyetlerine ayak uydurulamaması, ekonomik krizlerin etkisi muhakkak olmuştur. Fakat asıl sebep Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 2002’ye kadar atıl durması, tembel davranmasıdır” ifadelerini kullandı.    

Osmanlı-Türkiye Cumhuriyeti uyuşmasının en fazla vakıflar konusunda göze çarptığını söyleyen Vakıflar Genel Müdürü Ertem, Osmanlı vakıf anlayışının günümüze aynen intikal ettiğini belirtti. Fatih Altaylı’nın, Osmanlı’nın Balkanlar’da kalan vakıflarının akıbetinin ne olduğuna ilişkin sorusunu yanıtlayan Adnan Ertem, “Türkiye’deki azınlıklara vakıflarla ilgili mülkiyetleri teslim ediliyor. Fakat aynı uygulamayı Yunanistan’da göremiyoruz. Bulgaristan’da ise son zamanlarda bu anlamda olumlu adımlar atıldı. Azınlıklara mallarını talep etme hakkı tanındı. Fakat harçların yüksek olması nedeni ile soydaşlarımız burada da sıkıntı yaşadı. Bu sürenin uzatılması ve uygulamanın biraz daha yumuşatılması için görüşmeler devam ediyor” dedi. 

 

Türkiye’deki Rum vakıflarının taleplerinin bitmediğini söyleyen Fatih Altaylı, “Yunanistan ile bir mütabakabiliyet yapılamaz mı? Yunanlılar bildikleri gibi at koşturuyor. Onlara ‘Siz oradaki vakıflarımızı toparlamadan, buradaki vakıflarla ilgili olarak ancak 3’ün 1’ni alırsın’ diyemez miyiz?” sorusunu sordu. Bu yöntemin uygulanabileceğini belirten Adnan Ertem ise, “Başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan hak noktasında çok hassas. Eğer buradaki vakıfların bir hakkı varsa biz bunu ihlal edemeyiz. Karşı taraf yapar yapmaz bizi ilgilendirmez. Herkes kendine yakıştığı gibi davransın şeklinde düşünüyor” diye konuştu.

 

Vakıflar Genel Müdürlüğü olarak Osmanlı vakıf erserlerini restore etmeye başladıklarını kaydeden Adnan Ertem, “Protokol imzaladık, Kıbrıs’ta bir, tekke bir cami restorasyonu yapacağız. Diğer ülkelerdeki vakıfların kaynakları bizimki kadar yeterli değil. Çünkü onların ülke yönetimleri vakıflar konusunda hassas değiller. Bizim kadar rahat hareket edemiyorlar” dedi. Balkanlardaki vakıfları ecdadımızın kurduğunu söyleyen Ertem, “Biz o vakıflara sahip çıkmak zorundayız. İsa Bey hamamının da restorasyonunu yapıyoruz. Vakıflar Genel Müdürlüğü restorasyonlar konusunda çok iyi durumdadır. Bu başarıyı yurt dışına da taşımak istiyoruz” dedi.

Son 10 yılda Türkiye’de 3 bin 700 civarında restorasyon yaptıklarını dile getiren Dr. Adnan Ertem, “Sponsorlar hariç restorasyonlar için 1 milyar TL’nin üzerinde para harcadık. Eski eserleri gölgeleyen yapılar varsa bunlarla ilgili de kamulaştırma yetkisi alıp etraflarını açıyoruz. Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında satılan yerleri kamulaştırıyoruz” dedi.

 

Vakıflar Bankası’nın yüzde 58,5’inin Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından temsil edilen mazbut vakıflara ait olduğunu söyleyen Dr. Adnan Ertem, “Restorasyonları buradan gelen para ile yapıyoruz. Vakıflar Bankası’nın hisselerinin yüzde 25’inin halka arz edildi. Bu bankaya bir kaynak sağlamak için yapıldı. İyi de oldu. Banka kendisini toparladı. Orada 10 milyar TL’ye yakın hissemiz var. Kuveyt Türk’te de yüzde 20 düzeyinde hissemiz var” dedi.

 

Programın devamında Murat Bardakçı “Fatih Belediyesi 216 adet cami arazisini alışveriş merkezi, otopark olarak değerlendirmek istemiş. Fakat Başbakan Recep Tayyip Erdoğan iptal ettirmiş. İki taraf arasındaki bu uyuşmazlığın sebebi nedir?” diye sordu. Adnan Ertem ise insiyatiflerin çok fazla ehemmiyeti olmadığını belirterek, “Burada sonuç önemlidir. Eğer karar diğer türlü olsaydı ve uygulamaya yönelik de bir hareket olsaydı, hakikaten tehlikeli bir durum ortaya çıkardı” şeklinde cevap verdi.  

 

Vakıflar Genel Müdürlüğü bünyesinde 18 bin civarında tarihi eser olduğunu belirten Adnan Ertem, “Bunlardan 3 bine yakını cami. Camilerde hayatiyet var. Diğerlerine hayatiyet vermediğiniz zaman yok oluyorlar. Bizim hayatiyet vermemiz kendi imkanlarımızla mümkün değil. Bu nedenle buraları benzer amaçlı vakıf kamu kuruluşu ya da kamu yararına çalışan derneklere veriyoruz. Özbekler Tekkesi’nde bizim burayı müze yapalım diye bir irademiz hiç olmadı. Burayı 1993’te Ahmet Ertegün’ün Türk Amerikan Dostları Derneği müze yapacaktı. 1996’da biz onunla ilgili bir protokol imzaladık. Müzeyi kendileri yapacaktı, eserler de onlarındı. 2006’da tahsis süresi bittiğinde biz yazı yazdık. Bakamıyoruz ilgilenemiyoruz dediler ve 2006’da burayı bize verdiler. Başlangıçta müze yapacağım iradesi ile restorasyonu yaptık. Eğer bir talep olmamış olsa vakfın amaçlarına uygun talep olmamış olsa biz orayı zaten müze yaptırıyorduk. Ama Tekkenin varislerinin orada kalması ve tekke faaliyetlerini yürütmesi şeklinde talep geldi. Bu nedenle bizim ‘Hayır Biz Burayı Müze Yapacağız’ deme hakkı ortadan kalkıyor” dedi.

 

Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün müzecilik yapmayı beceremediğini söyleyen Adnan Ertem, Sultan Abdülhamit Köşkü’nün restore edilerek Başbakanlık Konuk Evi haline getirileceğini belirtti. Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem, yaklaşık 3 saat süren programda program sunucusu Fatih Altaylı ve Tarihçi Murat Bardakçı’nın sorularını yanıtladı.